bestuursdwang

Bestuursdwang

Kennis Artikelen Bestuursrecht

Dit artikel is meer dan een jaar geleden voor het laatst gewijzigd en is wellicht niet meer (volledig) actueel.

Wanneer burgers (of ondernemingen) bepaalde overheidsregels overtreden, kan een bestuursorgaan optreden tegen het breken van die regels. Een van de mogelijkheden is de last onder bestuursdwang, ook wel ‘bestuursdwang’ genoemd.

In dit artikel wordt beschreven wat een last onder bestuursdwang is, wanneer het kan worden gebruikt, wat er gebeurt wanneer de voorwaarden niet worden nageleefd en wat er gebeurt met de kosten die zijn gemaakt als de last onder bestuursdwang wordt toegepast.

Bestuursdwang

Last onder bestuursdwang is een zogenaamde herstelsanctie. Een herstelsanctie is géén boete, maar is een maatregel die gericht is op het beëindigen van een overtreding en het herstellen van een rechtmatige situatie. Een last onder bestuursdwang kan ook worden toegepast op aanvraag van een andere belanghebbende.

Wanneer een bestuursorgaan de last onder bestuursdwang gebruikt, wordt er in principe gezegd: “Doet u het niet, dan doen wij het en verhalen we de kosten op u”. Linksom of rechtsom, de rechtmatige situatie wordt hersteld. In spoedeisende gevallen is het ook mogelijk om geen last op te leggen, maar direct bestuursdwang toe te passen.

Wanneer de wet de mogelijkheid geeft om een last onder bestuursdwang toe te passen, houdt dat automatisch in dat ook een last onder dwangsom mag worden opgelegd. Dat is dan wel een vervangende maatregel: last onder bestuursdwang en last onder dwangsom mogen nooit samen worden opgelegd. Ze kunnen wel ná elkaar worden opgelegd.

Wanneer kan een last onder bestuursdwang worden ingezet?

De last onder bestuursdwang kan niet zomaar worden ingezet door een bestuursorgaan. Er moet een wettelijke grondslag voor zijn: in de wet moet staan dat in een bepaalde situatie een mogelijkheid is om de herstelsanctie van last onder bestuursdwang te gebruiken.

Deze sanctie kan ook preventief worden toegepast. In een dergelijk geval geeft het bestuursorgaan aan dat wanneer de burger iets doet (of nalaat) dat onrechtmatig is, bestuursdwang zal worden toegepast en een rechtmatige situatie wordt hersteld.

Ten slotte moet een last onder bestuursdwang bekend worden gemaakt aan de overtreder, aan de rechthebbende (als dat iemand anders is) en aan de eventuele aanvrager.

Eisen beschikking bestuursdwang

Wanneer een bestuursorgaan een last onder bestuursdwang wil opleggen, moet een besluit daartoe worden genomen. Dit besluit is een zogenaamde beschikking. Deze beschikking moet een aantal verplichte elementen bevatten.

In de beschikking moet staan welk voorschrift is overtreden, dat er een last onder bestuursdwang wordt opgelegd, dat er maatregelen moeten worden getroffen om te voorkomen dat die bestuursdwang ten uitvoer wordt gelegd, welke maatregelen dit zijn en de termijn waarbinnen dit moet gebeuren. Daarnaast mag de last onder bestuursdwang niet onnodig zwaar zijn: als er een minder zware maatregel bestaat, moet die worden genomen. Ten slotte moet worden weergegeven in hoeverre de gemaakte kosten ten laste van de overtreder komen.

Voorbeeld last onder bestuursdwang

Wanneer een bestuursorgaan een last onder bestuursdwang oplegt, kan dat er dus als volgt uit zien:

“U heeft zonder bouwvergunning een schuur op uw eigen terrein gebouwd, terwijl hier wel een bouwvergunning voor nodig was. Dit is de reden dat wij u een last onder bestuursdwang opleggen. U dient ervoor te zorgen dat de schuur wordt afgebroken vóór 1 mei 2013. Gebeurt dat niet, dan zal de schuur door een door ons ingeschakeld bedrijf worden afgebroken. De volledige kosten daarvan (10.000 euro) zullen op u worden verhaald.”

Niet naleven voorschriften last onder bestuursdwang

Wanneer de voorschriften van de last onder bestuursdwang niet worden nageleefd door de overtreder, kan het bestuursorgaan uit zichzelf of op aanvraag van een belanghebbende, besluiten om bestuursdwang daadwerkelijk toe te passen. Dat houdt in dat het bestuursorgaan de overtreding beëindigt of laat beëindigen (in het voorbeeld hierboven zou dat het afbreken van de schuur zijn).

De overtreder zal het vaak niet eens zijn met de uitoefening van de bestuursdwang. Hij kan in een dergelijk geval in beroep gaan bij de bestuursrechter.

Kosten gemaakt bij uitvoering bestuursdwang

Wanneer bestuursdwang wordt toegepast, worden er kosten gemaakt om de rechtmatige situatie te herstellen. Die kosten worden in zijn algemeen verhaald op de overtreder. De kosten kunnen kosten zijn als arbeidsloon, materialen, afvoerkosten, maar ook bijvoorbeeld schadevergoedingen aan rechthebbenden die bij de uitvoering van de bestuursdwang schade hebben opgelopen.

Het bestuursorgaan kan bij wijze van uitzondering besluiten om geen kosten door te berekenen na het toepassen van bestuursdwang. Dit is mogelijk wanneer de overtreder bijvoorbeeld niets te verwijten valt en de bestuursdwang is uitgevoerd in het algemeen belang.

Bestuursdwang – Conclusie

Een last onder bestuursdwang is een herstelsanctie: een bestuursorgaan kan dit middel gebruiken om een onrechtmatige situatie te laten herstellen. Wordt de situatie niet teruggebracht naar een rechtmatige situatie, dan zorgt het bestuursorgaan dat dat alsnog wordt gedaan. De kosten worden dan verhaald op de overtreder.

Wanneer er een last onder bestuursdwang wordt opgelegd of wanneer die bestuursdwang daadwerkelijk wordt toegepast (en op u wordt verhaald) en u bent het er niet mee eens, is het verstandig om contact op te nemen met een goede jurist. Doe dit zo snel mogelijk: zo voorkomt u dat bepaalde termijnen verstrijken waardoor er niets meer te doen is tegen de (last onder) bestuursdwang.

Auteur

mr. B.G.N. (Bart) Gubbels

N.b. Dit artikel is meer dan een jaar geleden voor het laatst gewijzigd. De informatie kan verouderd zijn.

DISCLAIMER: De informatie op deze website is enkel bestemd voor algemene informatiedoeleinden en dient niet gezien te worden als juridisch advies voor een specifieke situatie. Hoewel de verstrekte informatie met de grootst mogelijke zorgvuldigheid door ons is samengesteld kan het zo zijn dat de informatie niet compleet, niet actueel, niet juist en/of niet accuraat is op het moment van raadpleging. Het is dan ook, o.a. vanwege de gecompliceerde en veranderlijke aard van wet- en regelgeving, niet zeker dat de informatie toepasbaar is in uw situatie. Wij raden u dan ook aan contact op te nemen met een jurist voordat u handelt of beslist. Wet & Recht, de maker en aan deze website gelieerde personen sluiten elke aansprakelijkheid voor de gevolgen van het gebruik van de informatie op deze site uit en kunnen niet aansprakelijk worden gesteld hiervoor. Zie ook onze uitgebreide disclaimer.