De wet loopt meestal ‘achter de feiten aan’. De nieuwste ontwikkelingen zijn vaak niet specifiek genoemd in de wet. Zo is het ook met WhatsApp. Iedereen gebruikt het al, maar toch is er onduidelijkheid over de juridische status ervan.
Dit artikel gaat over de vraag ‘Is WhatsApp rechtsgeldig?’. Kan WhatsApp worden gebruikt om overeenkomsten te sluiten? Kan de app worden gebruikt om bijvoorbeeld ‘schriftelijke’ verklaringen uit te brengen, of moet een ‘schriftelijke’ verklaring per se op papier plaatsvinden? Wij leggen het uit.
WhatsApp rechtsgeldig?
Bij beantwoording van de vraag of WhatsApp rechtsgeldig is, moet er een onderscheid worden gemaakt tussen rechtsgeldigheid voor gewone overeenkomsten en voor overeenkomsten of verklaringen waarvoor de wet schriftelijkheid voorschrijft.
Is WhatsApp rechtsgeldig voor het sluiten van gewone overeenkomsten? Ja: het sluiten van overeenkomsten kan in beginsel vormvrij gebeuren. Dat wil zeggen dat het sluiten van een overeenkomst geheel of gedeeltelijk via een app op uw telefoon mag plaatsvinden.
Verreweg de meeste vragen over de rechtsgeldigheid van WhatsApp gaan hierover. Koopovereenkomsten, overeenkomsten van opdracht, huurovereenkomsten, schenkingsovereenkomsten en arbeidsovereenkomsten: ze kunnen allemaal rechtsgeldig via WhatsApp worden gesloten.
Rechtsgeldigheid WhatsApp wanneer schriftelijkheid wordt geëist
Is WhatsApp rechtsgeldig voor overeenkomsten of verklaringen waarvoor de wet schriftelijkheid voorschrijft? Daarbij kunnen we denken aan de stuiting van een verjaring, het verzenden van een ingebrekestelling of het sluiten van een overeenkomst ter koop van een woonhuis. Het betreft voornamelijk uitzonderingsgevallen dus.
Of WhatsApp rechtsgeldig kan worden ingezet is dan twijfelachtig. Wilt u 100% zeker weten dat u de overeenkomst of verklaring in dit geval rechtsgeldig sluit/doet, dan is het verstandig geen elektronische hulpmiddelen, maar papier te gebruiken.
Toch zal het gebruik van WhatsApp vaak wel rechtsgeldig zijn, wanneer we de jurisprudentie die er is over of e-mail ‘schriftelijk’ is doortrekken. Er moet volgens de jurisprudentie worden gekeken naar waarom de wet de schriftelijkheidseis stelt. Is dat om aan te sluiten bij de gangbare praktijk van het sluiten van deze overeenkomsten, dan zal WhatsApp vaak toch rechtsgeldig zijn. Is het om andere redenen, dan kan de beslissing van een rechter anders uitpakken.
Wilt u toch bij een overeenkomst graag per WhatsApp een ingebrekestelling kunnen verzenden of kunnen ontbinden? Bedenk dan dat het vaak gaat om wetsartikelen waarvan u in een overeenkomst kunt afwijken. Bepaalt u reeds in de overeenkomst dat bijvoorbeeld een ingebrekestelling per WhatsApp mogelijk is, dan is de ingebrekestelling op die manier altijd rechtsgeldig.
WhatsApp bewijstechnisch anders dan e-mail
Qua rechtsgeldigheid lijkt WhatsApp enigszins op e-mail: beiden zijn immers digitale communicatiemiddelen en ook e-mail is rechtsgeldig. Toch is er één groot verschil tussen WhatsApp en e-mail: bij WhatsApp kan worden aangetoond dat de ontvanger een bericht ook daadwerkelijk heeft ontvangen (en heeft gelezen). De vinkjes zorgen daarvoor. Dat kan een groot bewijstechnisch voordeel voor het gebruik ervan zijn.
Betekent dat dat u beter uw overeenkomsten via WhatsApp kunt sluiten? Niet per se. Immers: WhatsApp is geschikt om kleine berichten mee te verzenden. Het is (nog) niet mogelijk om ook documenten mee te zenden, teneinde alles echt goed op papier te zetten. In dergelijke gevallen zal e-mail meestal toch (veel) meer geschikt zijn. Daarnaast blijft het ook met nieuwe technologie mogelijk om berichten te vervalsen met behulp van bepaalde apps. Het gebruik van e-mail is daarom niet per se slechter dan het gebruik van WhatsApp.
Conflicten rondom gesloten overeenkomsten
Het komt regelmatig bij nieuwe technologie voor, dat er conflicten ontstaan over de rechtsgeldigheid van het medium om overeenkomsten te sluiten. Hierboven hebben we reeds gezien dat dergelijke overeenkomsten meestal geldig zijn. Wat als ze toch niet worden nagekomen?
Dan kunt u hetzelfde doen als bij wanprestatie bij een ‘gewone’ overeenkomst die op papier wordt gesloten. Dat wil zeggen: u kunt onder meer opschorten, ontbinden of schadevergoeding vragen, zolang u maar conform de wet en de gesloten overeenkomst te werk gaat.
Weet u niet wat de juiste handelswijze is of wat de mogelijkheden zijn in een specifiek geval? Raadpleeg dan een jurist, zeker indien de belangen groot zijn.
Is WhatsApp rechtsgeldig? – Conclusie
Het sluiten van overeenkomsten via WhatsApp is vrijwel altijd rechtsgeldig mogelijk. Er is enkel enige onzekerheid over de rechtsgeldigheid van handelingen die volgens de wet ‘schriftelijk’ moeten worden uitgevoerd. Hoewel ook daar meestal geen problemen zullen ontstaan, is het toch aan te raden om die handelingen gewoon op papier te verrichten.
Komt u in een conflict rondom het gebruik van WhatsApp terecht? Dan is het verstandig om bij belangrijke zaken een jurist te raadplegen: behalve de vraag of dergelijke nieuwe technologieën rechtsgeldig gebruikt worden, komen namelijk ook bewijstechnische aspecten aan bod, net als de inhoudelijke juridische beoordeling van de zaak.
