Reputatieschade

Van alle manieren waarop iemand schade kan lopen, is reputatieschade de minst materiële manier van schade. Er is immers schade gelopen aan de eer of goede naam van de benadeelde.

In dit artikel bekijken we wat reputatieschade precies is, wanneer die reputatieschade voor vergoeding (smartengeld) in aanmerking komt en hoe dreigende schade kan worden voorkomen. Ten slotte bekijken we hoe de hoogte van de schadevergoeding berekend.

Reputatieschade is schade die is opgelopen in iemands reputatie, ook wel ‘imagoschade’ genoemd. Reputatieschade is een vorm van immateriële schade: het is immers een ander soort schade dan bijvoorbeeld een kapotte vaas. Door reputatieschade ontstaat overigens vaak wel aanvullende schade, bijvoorbeeld door het mislopen van nieuwe opdrachten of ontslag op het werk.

Een dergelijk soort schade kan natuurlijk ontstaan door eigen beslissingen en gedragingen. Reputatieschade die wordt opgelopen doordat u willens en wetens dronken in de auto stapt en een ongeluk veroorzaakt, is niet te voorkomen op een juridische manier. Echter, dat geldt niet voor schade die een ander toebrengt, bijvoorbeeld door het willens en wetens zwartmaken/belasteren van u. Dat is onrechtmatig en daar kunt u tegen optreden.

Wanneer er sprake is van het (dreigend) ontstaan van reputatieschade op een manier die onrechtmatig is, zijn er twee zaken die van belang zijn:

Het voorkomen van het (verder) ontstaan van deze schade.
Reeds ontstane schade op een bedrag waarderen en schadevergoeding vorderen.

Beide acties kunnen tegelijkertijd worden ingezet, maar we zullen ze hierna afzonderlijk van elkaar bekijken.

Wanneer is reputatieschade onrechtmatig toegebracht?

Het veroorzaken van reputatieschade is onrechtmatig wanneer aan de eisen van de onrechtmatige daad is voldaan. Er moet sprake zijn van:

Een onrechtmatige daad;
die toerekenbaar is aan de ‘dader’;
schade;
de omstandigheid dat die schade door de onrechtmatige daad is veroorzaakt;
bij de schending van een norm, dat deze norm ook daadwerkelijk strekte tot bescherming tegen de schade.

Uiteraard moet daarbij het grondrecht van de vrijheid van meningsuiting worden afgewogen tegenover de belangen van degene die de reputatieschade lijdt.

Voorkomen van onrechtmatig ontstaan van reputatieschade

Wanneer er reputatieschade dreigt te ontstaan door een onrechtmatige daad, zal de benadeelde die schade willen proberen te voorkomen. Dat kan via de rechter.

Meestal is er in dergelijke gevallen een spoedeisend belang, waardoor de benadeelde in kort geding een verbod op de handeling kan eisen, op straffe van een dwangsom. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het tegenhouden van een onrechtmatige publicatie.

Ook wanneer de inbreuk reeds is gestart en er al enige reputatieschade is opgelopen, kan via een kort geding staking van de schadetoebrengende handelingen worden geëist. Denk bijvoorbeeld aan de eis om een boek uit de handel te halen, of aan een verbod om iemand mondeling in een slecht daglicht te stellen (al dan niet in het geval van smaad of laster).

Schadevergoeding voor reputatieschade

Voor reputatieschade die al is opgelopen door een onrechtmatige daad, kan schadevergoeding worden gevorderd. Deze schadevergoeding wordt ook wel smartengeld genoemd. Mocht degene die de onrechtmatige daad heeft gepleegd niet meewerken hieraan, dan kan hij eventueel door de rechter daartoe worden gedwongen. Dat kan niet in kort geding, maar moet in een (gewone) bodemprocedure.

Overigens kan niet alleen voor reputatieschade die is ontstaan door onrechtmatige daad schadevergoeding worden gevorderd. Wanneer de reputatieschade is ontstaan door bijvoorbeeld wanprestatie, is ook vergoeding ervan mogelijk.

Wanneer er sprake is van reputatieschade wegens een onrechtmatige daad (of wanneer daar geen sprake van is omdat de pleger onbekend is met de onjuistheid of onvolledigheid), kan tevens om een rectificatie worden gevraagd. De rechter kan zelf beslissen op welke wijze die rectificatie moet plaatsvinden.

Hoogte schadevergoeding reputatieschade

De hoogte van de schadevergoeding (smartengeld) waarop de benadeelde partij recht heeft, is lastig vast te stellen. Dat komt omdat elke zaak anders is én omdat het moeilijk is om de grootte van de schade zelf vast te stellen. De rechter heeft in een dergelijke zaak dan ook veel vrijheid om de schadevergoeding vast te stellen.

Een uitspraak doen over de hoogte van een eventuele schadevergoeding in een bepaalde zaak, zal maatwerk geleverd moeten worden. Dat wil zeggen: alle omstandigheden van de zaak moeten bekend zijn en moeten naast de reeds bestaande jurisprudentie worden gelegd. Aan de hand daarvan kan een inschatting worden gemaakt van de schadevergoeding voor reputatieschade.