vonnis

Vonnis

Kennis Artikelen Civiel recht

Dit artikel is meer dan een jaar geleden voor het laatst gewijzigd en is wellicht niet meer (volledig) actueel.

Wanneer er een civiel geschil is waar partijen niet uitkomen, kan dat worden voorgelegd aan de rechter. Normale procedure: dagvaarding, conclusie van antwoord, comparitie, vonnis.

Dit artikel gaat over het vonnis. Wat is een vonnis precies? Welke verschillende soorten bestaan er? Hoe kan elk soort vonnis verder nog worden onderverdeeld? Wat moet er precies in een vonnis staan?

Vonnis

Een vonnis kan in veel verschillende manieren voorkomen. Zo kan worden besloten om de verschillende varianten van het vonnis uit te splitsen naar het punt in het proces waarin ze worden gegeven. In dat geval is het onderscheid:

  • Tussenvonnis (een vonnis, waarna het geding nog doorloopt, bijvoorbeeld met wederom een comparitie. Eventueel kan in een tussenvonnis ook al een gedeeltelijke eindbeslissing worden gegeven. Dan is er sprake van een ‘deelvonnis’ (gedeeltelijk eindvonnis);
  • Eindvonnis (een vonnis, waarna het geding is afgelopen).

Er zijn ook andere uitsplitsingen van het vonnis mogelijk. Het is mogelijk om het vonnis uit te splitsen naar het soort beslissing dat wordt gegeven:

  • Een toewijzend vonnis, weer onderverdeeld in:
    • Constitutief vonnis, waarbij een rechtstoestand wordt geschapen, wordt beëindigd of wordt gewijzigd (‘Ik vernietig de overeenkomst tussen partijen’).
    • Declaratoir vonnis, waarbij een rechtstoestand wordt vastgesteld  (‘Deze overeenkomst is nietig‘)
    • Condemnatoir vonnis, waarbij er wordt verplicht om iets te doen of iets niet te doen (‘U moet de heer Jansen toegang geven tot het huis’). Dit is tevens de enige mogelijke beslissing in kort geding, waar een declaratoir of constitutief vonnis niet mogelijk zijn.
  • Een afwijzend vonnis, onderverdeeld in:
    • Niet ontvankelijkverklaring, waarbij wordt besloten dat de vordering niet inhoudelijk wordt bekeken, omdat er niet is voldaan aan formaliteiten of de feiten de vordering niet kunnen dragen (bijvoorbeeld een vordering tot nakoming van een natuurlijke verbintenis).
    • Declaratoir vonnis, een ontzegging van hetgeen geëist is. De vordering is ongegrond of is niet voldoende bewezen.

Ten slotte is het nog mogelijk om het vonnis in te delen op basis van de vraag of de gedaagde in het geding is verschenen/het eventueel verschuldigde griffierecht heeft voldaan (dat is van belang voor de manier waarop nog iets te doen is aan het vonnis, zie later):

  • Vonnis op tegenspraak, waarin de gedaagde zich heeft verdedigd. Dit zijn verreweg de meeste vonnissen die worden gewezen.
  • Verstekvonnis, waarin de eis in beginsel gewoon wordt toegewezen. Zie daarvoor ook het artikel over verstek en verzet.

Wat moet er in een vonnis staan?

Volgens de wet moeten er een aantal zaken in het vonnis staan. Die zullen dan ook standaard worden opgenomen:

  • Namen van partijen en gemachtigden/advocaten, woonplaats van partijen;
  • Hoe het geding is verlopen;
  • Wat de standpunten van partijen waren (eis/verweer);
  • De beslissing en de manier waarop tot die beslissing is gekomen;
  • De naam van de rechter (of, indien meerdere rechters, hun namen);
  • De datum van de uitspraak;
  • Ondertekening door de rechter (of bij meerdere rechters, door voorzitter en griffier of door de rechter die het uitspreekt).

Indien er sprake is van een verstekvonnis, kan in sommige gevallen met opname van minder gegevens in het vonnis worden volstaan.

Kostenveroordeling vonnis

In het vonnis, wordt ook besloten wie de kosten van een rechtsgang betaalt. Meestal is dat de in het ongelijk gestelde partij, maar bijvoorbeeld beide partijen voor de helft is ook mogelijk, wanneer beiden op punten in het ongelijk zijn gesteld. Zijn er onnodige kosten veroorzaakt, dan kan de rechter in het vonnis besluiten die geheel te laten vergoeden door de veroorzaker. Ook kosten die na het wijzen van het vonnis worden gemaakt, kunnen voor vergoeding in aanmerking komen.

De kostenveroordeling in het vonnis gebeurt aan de hand van een systeem van forfaitaire vergoedingen. Dat houdt in, dat een vaste som aan kosten wordt vergoed. Meestal krijgt de in het gelijk gestelde partij echter nog niet de helft van zijn werkelijke kosten terug via de kostenveroordeling. Uitzonderingen zijn mogelijk, bijvoorbeeld in zaken van intellectueel eigendom, waar de daadwerkelijke advocaatkosten worden vergoed.

Gevolgen vonnis

De gevolgen van het gewezen vonnis, zijn afhankelijk van het vonnis dat is gewezen. Bij een afwijzend vonnis, is de eiser daaraan gebonden. Bij een toewijzend eindvonnis, zal de eiser (indien nodig) een executoriale titel ontvangen.

Of hij die reeds ten uitvoer kan leggen, is afhankelijk van de vraag of hij heeft gevraagd om uitvoerbaarheid bij voorraad. Heeft hij dat gedaan en is dat toegewezen (dat gebeurt in beginsel altijd), dan hoeft hij niet de hoger beroepstermijn af te wachten. Is het vonnis niet uitvoerbaar bij voorraad verklaard, dan moet dat wel.

Is het vonnis uitvoerbaar bij voorraad of is de driemaandstermijn afgewacht, dan kan de eiser uiteindelijk via een deurwaarder, na een extra ‘aanmaning’, executoriaal beslag leggen, bijvoorbeeld bankbeslag of loonbeslag.

Niet eens met vonnis?

Bent u het niet eens met een vonnis dat is gewezen, dan hangt het af van het soort vonnis, wat ertegen te doen is:

  • Een tussenvonnis is vaak vatbaar voor hoger beroep, maar niet altijd. De termijn hiervoor is drie maanden.
  • Een eindvonnis is in beginsel ook in hoger beroep ongedaan te maken (en eventueel ook in cassatie). Ook hier is de termijn drie maanden.
  • Bij een verstekvonnis is verzet het juiste rechtsmiddel om in te zetten. Hoger beroep is (meestal) niet mogelijk. Let op: de termijn is in dit geval vier weken.

Wordt er niets gedaan gedurende de termijn, dan gaat het vonnis uiteindelijk in kracht van gewijsde. Om er dan nog iets aan te doen is onmogelijk, met uitzondering van herroeping.

Vonnis – Conclusie

Hierboven is te zien dat het vonnis in veel verschillende vormen kan voorkomen en dat er afhankelijk van het soort vonnis, iets tegen de uitspraak te doen is.

Het is verstandig om bij juridische vragen of conflicten (al dan niet rondom een vonnis) altijd contact op te nemen met een jurist. Dat geldt te meer omdat bijvoorbeeld het instellen van het verkeerde rechtsmiddel veel geld kan kosten en desastreuze gevolgen kan hebben voor de procedure.

Auteur

mr. B.G.N. (Bart) Gubbels

N.b. Dit artikel is meer dan een jaar geleden voor het laatst gewijzigd. De informatie kan verouderd zijn.

DISCLAIMER: De informatie op deze website is enkel bestemd voor algemene informatiedoeleinden en dient niet gezien te worden als juridisch advies voor een specifieke situatie. Hoewel de verstrekte informatie met de grootst mogelijke zorgvuldigheid door ons is samengesteld kan het zo zijn dat de informatie niet compleet, niet actueel, niet juist en/of niet accuraat is op het moment van raadpleging. Het is dan ook, o.a. vanwege de gecompliceerde en veranderlijke aard van wet- en regelgeving, niet zeker dat de informatie toepasbaar is in uw situatie. Wij raden u dan ook aan contact op te nemen met een jurist voordat u handelt of beslist. Wet & Recht, de maker en aan deze website gelieerde personen sluiten elke aansprakelijkheid voor de gevolgen van het gebruik van de informatie op deze site uit en kunnen niet aansprakelijk worden gesteld hiervoor. Zie ook onze uitgebreide disclaimer.