Aansprakelijkheid kan niet enkel ontstaan voor eigen handelingen, maar ook voor handelingen van anderen. Ook kan er sprake zijn van aansprakelijkheid voor zaken (het verhaal van de afgewaaide dakpan) en aansprakelijkheid voor dieren.
Die aansprakelijkheid voor dieren bekijken we in dit artikel. Er wordt bekeken wanneer er sprake is van aansprakelijkheid voor dieren en wat de precieze regels daarvoor zijn. Ook wordt gekeken naar de situatie waarin een dier wordt aangespoord om ‘onrechtmatig gedrag’ te vertonen en de aansprakelijkheid van de eigenaar daarvoor.
Aansprakelijkheid voor dieren
Dieren zijn onberekenbaar. Een hond doet niet altijd wat zijn baas wil en kan passanten bijten. Een kat blijft niet binnen de barrières waarmee de achtertuin is afgesloten en wil door zijn nieuwsgierigheid ook eens in de volière bij de buren kijken. Een stier kan door een hek breken en schade aan auto’s aanrichten, terwijl een slang uit zijn terrarium kan ontsnappen en voor een enorme paniek kan zorgen.
Vaak kan de eigenaar dergelijke situaties voorkomen. Hij houdt de hond aan de lijn buitenshuis, zorgt dat zijn tuin ook goed is afgesloten voor zijn kat, gebruikt stevige hekken voor zijn stier en zorgt dat hij routinematig het terrarium deugdelijk afsluit.
Ondanks al zijn goede zorgen, komt het toch voor dat een dier kan ontsnappen aan zijn aandacht en schade kan aanrichten. Dieren zelf zijn niet aansprakelijk, dus blijft degene met schade er dan maar mee zitten? Nee. Daarom bestaat aansprakelijkheid voor dieren: de eigenaar is in bepaalde gevallen aansprakelijk voor zijn dieren. Die aansprakelijkheid leidt tot een verplichting om schadevergoeding te betalen.
Voorwaarden aansprakelijkheid voor dieren
Volgens de wet is de bezitter van een dier aansprakelijk voor de door hem aangerichte schade. Uitzondering daarop is de situatie waarop aansprakelijkheid op grond van onrechtmatige daad niet zou zijn ontstaan, wanneer hij de gedraging van het dier in zijn macht had gehad.
De regels voor aansprakelijkheid voor dieren moeten meestal drie keer gelezen worden voordat ze duidelijk zijn. De wetsbepaling staat immers vol met dubbele ontkenningen.
Waar het op neerkomt is dat de bezitter in beginsel altijd aansprakelijk is: een risicoaansprakelijkheid. Hij kan daar enkel onderuit komen door te stellen dat aansprakelijkheid ook niet zou zijn ontstaan indien hij het dier onder controle gehad zou hebben.
In de praktijk komt deze bepaling erop neer, dat veel van de schade die dieren aanrichten, door hun bezitter vergoed zal moeten worden.
Aansprakelijkheid voor dieren als dier wordt aangespoord
Het komt uiteraard ook voor dat dieren worden opgehitst door hun eigenaar en niet uit eigen beweging schade veroorzaken. Het dier wordt door de eigenaar gebruikt als een ‘middel’ om schade te veroorzaken, zoals een weggegooide steen dat zou doen. Zijn dan ook de regels voor aansprakelijkheid voor dieren van toepassing?
In dat geval wordt niet getoetst aan de normale regels voor aansprakelijkheid voor dieren. Bij dergelijke situaties wordt gewoon gekeken naar of de bezitter van het dier (of degene die hem ophitst) zelf een onrechtmatige daad heeft begaan.
Aansprakelijkheid voor dieren – Conclusie
Er is sprake van aansprakelijkheid voor dieren in de vorm van een risicoaansprakelijkheid. De eigenaar van een dier is in beginsel altijd aansprakelijk tenzij er sprake is van een uitzonderingsgeval. Vaak zal schade die door een dier is aangericht op die manier verhaald kunnen worden op de eigenaar, al is dat zeker niet altijd het geval.
Aansprakelijkheid voor dieren wordt altijd van geval tot geval bekeken en wordt mede vastgesteld aan de hand van de jurisprudentie. Het is aan te bevelen om contact op te nemen met een jurist om te bekijken of er in een specifiek geval sprake is van aansprakelijkheid.
