Waar gehakt wordt, vallen spaanders. Oftewel: wil uw werkgever dat u werkt, dan zal hij rekening moeten houden met fouten. Door dergelijke fouten kan onder meer schade ontstaan.
In dit artikel bekijken we onder welke voorwaarden uw werkgever u aansprakelijk kan houden voor schade die u heeft veroorzaakt en wanneer uw werkgever schadevergoeding van u mag eisen.
Hoofdregel: werkgever mag geen schadevergoeding eisen
De hoofdregel is, dat een werkgever moet weten dat er fouten kunnen worden gemaakt. Daarom moet hij ook voor de eventuele schade opdraaien. Het vorderen van schadevergoeding van een werknemer is dus in beginsel niet mogelijk.
Dat geldt voor alle soorten schade. Het betreft dus zowel schade die de werkgever zelf loopt (bijvoorbeeld doordat een werknemer met de bedrijfsauto een botsing maakt) als schade die een derde loopt (bijvoorbeeld doordat een werknemer een fout maakt, waarna de werkgever aansprakelijk wordt gehouden door de klant op grond van zijn risicoaansprakelijkheid voor medewerkers). In beide gevallen is het vorderen van schadevergoeding van de werknemer niet mogelijk: hij is niet aansprakelijk.
Voor schade die een werknemer aan zichzelf toebrengt, zal de werkgever vaak ook moeten opdraaien. Denk aan de werknemer die met zijn eigen auto voor de werkgever een brief gaat posten en een ongeluk veroorzaakt. Dat kan anders zijn indien een werkgever een autokostenvergoeding uitkeert die mede ten doel heeft het vergoeden van de kosten van een (allrisk) autoverzekering.
Schadevergoeding voor schade bij uitvoering van de werkzaamheden
Wanneer het gaat om schadevergoeding die een werkgever van een werknemer eist, moet het gaan om schade die is ontstaan bij de uitvoering van de werkzaamheden.
Schadevergoeding die van de werknemer wordt geëist omdat hij in zijn vrije tijd een raam bij het bedrijfspand heeft ingeworpen en daarmee een onrechtmatige daad heeft gepleegd, valt dus niet onder het beginsel dat de werknemer niet aansprakelijk is. Ook minder vergaande gevallen, zoals een leaseauto die wordt gestolen in privétijd of schade die met die auto wordt gereden in privétijd kan regelmatig gewoon voor rekening van de werknemer komen (maar niet altijd!).
Het is in dergelijke gevallen altijd een kwestie van het wegen van de omstandigheden van het geval. Soms zal daaruit de conclusie getrokken moeten worden dat een werknemer aansprakelijk is en schadevergoeding moet betalen, soms niet. Bij twijfel is het verstandig om een jurist te raadplegen.
Verdere uitzonderingen
Zoals bij elke juridische regel, zijn ook hier uitzonderingen van toepassing. Zo is de werknemer in een aantal gevallen wél aansprakelijk voor schade:
- Wanneer de werknemer de schade opzettelijk heeft veroorzaakt. Dit komt uiteraard niet vaak voor: de meeste werknemers veroorzaken geen opzettelijke schade. Komt het al voor, dan is het vaak erg lastig te bewijzen voor de werkgever dat de schade opzettelijk is toegebracht.
- Wanneer de werknemer bewust roekeloos is geweest. Bewuste roekeloosheid is echter volgens de jurisprudentie niet snel aanwezig, aangezien de werknemer vlak voordat hij de handeling uitvoerde, bewust moest zijn geweest dat hij roekeloos was. Het is daardoor erg lastig om als werkgever te bewijzen dat de werknemer bewust roekeloos was en dus schadevergoeding moet betalen voor de schade die is ontstaan. Dat dit lastig is, wil overigens niet zeggen dat dit ook onmogelijk is: rechters komen regelmatig tot de conclusie dat werknemers schadevergoeding moeten betalen wegens bewuste roekeloosheid. Het ‘bewust’ zijn, kan immers ook meer objectief (dus naar de omstandigheden van het geval) worden bekeken.
- Ten slotte is er nog een restcategorie: de omstandigheden van het geval kunnen, mede gelet op de aard van de arbeidsovereenkomst, ervoor zorgen dat een werknemer schadevergoeding moet betalen aan de werkgever. Of hier sprake van is, moet uiteraard per geval worden bekeken. Zeker is wel, dat vrijwel elk beroep van een werkgever op deze categorie wordt afgewezen in de praktijk.
Twijfelt u of er in uw geval sprake is van een uitzondering waarbij de werkgever u aansprakelijk kan houden (en u dus schadevergoeding moet betalen als werknemer), dan is het verstandig om een jurist te raadplegen.
Afwijking van de wettelijke regeling van aansprakelijkheid van werknemers
In tegenstelling tot wat veel mensen denken, is het vaak mogelijk om in de overeenkomst af te wijken van de wet. Is dat in dit geval ook mogelijk?
Het antwoord is: gedeeltelijk. Er mag namelijk worden afgesproken dat hij aansprakelijk is voor schade die hij toebrengt aan zijn werkgever of aan derden (klanten/leveranciers), maar er bestaan daarbij twee voorwaarden:
- De werknemer moet verzekerd zijn voor de schade. Is de (mogelijke) schadevergoeding die hij moet betalen hoger dan wat de verzekering uitkeert, dan geldt het bedrag dat de verzekering uitkeert.
- Het feit dat de werknemer aansprakelijk zal zijn voor schade moet schriftelijk met de werknemer overeen zijn gekomen. Dat kan bijvoorbeeld in de arbeidsovereenkomst gebeuren, maar ook in een aparte overeenkomst.
In hoeverre deze regels van belang zijn is maar net de vraag. In de praktijk heeft vrijwel geen enkele werknemer een afwijking van de wettelijke regeling in zijn arbeidsovereenkomst staan.
Mag een werkgever schadevergoeding van u eisen? – Conclusie
Of een werkgever schadevergoeding van u als medewerker kan en mag eisen, hangt af van de specifieke omstandigheden van elk geval. In beginsel is aansprakelijkheid van u als medewerker niet aan de orde, echter, dat kan anders zijn indien de schade niet tijdens het werk ontstaat, u opzettelijk handelt of indien u bewust roekeloos handelt. In dergelijke gevallen kan uw werkgever u aansprakelijk houden en kan hij schadevergoeding eisen.
Heeft u een conflict met uw werkgever waarin hij schadevergoeding van u wil eisen (of bent u werkgever en wilt u weten of u schadevergoeding kunt eisen), dan is het verstandig om contact op te nemen met een goede jurist.
