ontslag rechter

Ontslag via de rechter

Kennis Artikelen Arbeidsrecht

Dit artikel is meer dan een jaar geleden voor het laatst gewijzigd en is wellicht niet meer (volledig) actueel.

Wanneer een werknemer wordt ontslagen, terwijl hij het daar niet mee eens is, zijn er twee ontslagroutes: de werknemer kan ontslag via de rechter krijgen of krijgt ontslag via een ontslagvergunning van het UWV. De werkgever mag niet meer zelf kiezen welke route hij kiest: dat is in de wet voorgeschreven.

In dit artikel bekijken we het ontslag via de rechter. We bekijken in welke gevallen ontslag via de rechter gegeven kan worden en wanneer dat niet kan. Daarnaast besteden we aandacht aan de gang van zaken in een dergelijke procedure.

Wanneer ontslag via de rechter?

De wet geeft duidelijk weer wanneer er mogelijkheden zijn voor een werkgever om een werknemer via de rechter te ontslaan. Deze mogelijkheden kunnen er zijn als:

  • de werknemer regelmatig ziek is;
  • de werknemer disfunctioneert (en dat niet aan een gebrek aan scholing ligt);
  • de werknemer zich heeft misdragen op een ernstige manier;
  • er sprake is van werkweigering;
  • de arbeidsverhouding ernstig verstoord is;
  • andere omstandigheden die ervoor zorgen dat de werkgever de arbeidsovereenkomst niet hoeft te laten voortduren.

Zeker met de laatste twee categorieën heeft de werkgever ‘restcategorieën’, waaronder hij gevalen kan stoppen die niet in een van de andere categorieën passen. Toch zal bij een goed verweer van de werknemer zeker niet altijd akkoord worden gegeven voor ontslag.

Wanneer kan ontslag via de rechter niet?

Ontslag via de rechter is in beginsel niet de juiste weg in gevallen waarbij er sprake is van ontslag om bedrijfseconomische redenen (‘het gaat gewoon slecht met het bedrijf’) en in gevallen waarbij de werknemer langdurig ziek is en daarom ontslag krijgt na twee jaar. In dergelijke gevallen moet de werkgever eerst naar het UWV (tenzij er sprake is van een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd die niet tussentijds opzegbaar is). Pas als het UWV de ontslagvergunning zou weigeren, is het mogelijk om ontslag via de rechter te geven.

Tevens moet worden bedacht dat er sprake kan zijn van een opzegverbod. Ondanks dat ontslag via de rechter om ‘ontbinding van de arbeidsovereenkomst’ gaat, zijn de opzegverboden in beginsel toch van toepassing. Onder meer bij ziekte, zwangerschap en lidmaatschap van de OR moet daarom opgepast worden. Dat wil overigens niet zeggen dat ontslag via de rechter onmogelijk is: zeker als het ontslag niets te maken heeft met het opzegverbod, zijn er vaak nog mogelijkheden om het ontslag te bewerkstelligen.

Hoe verloopt de procedure en wat bekijkt de rechter?

De procedure tot ontslag via de rechter wordt ingeleid met een verzoekschrift. Dat wordt meestal door een jurist opgesteld, waarbij speciaal wordt gelet op het voldoen aan alle wettelijke vereisten, teneinde het ontslag via de rechter een zo hoog mogelijke kans van succes te geven. De werknemer krijgt daarna een mogelijkheid om schriftelijk verweer te voeren. Uiteindelijk mondt een en ander (meestal) uit in een zitting. Zowel vóór als tijdens de zitting is het mogelijk dat er nog een schikking wordt getroffen.

De rechter bekijkt of er voor de opzegging een redelijke grond is. Daarnaast bekijkt de rechter of herplaatsing van de werknemer binnen een redelijke termijn in een andere passende functie onmogelijk is of niet in de rede ligt (bijvoorbeeld bij verwijtbaar gedrag). Ook bekijkt hij of herplaatsing wellicht wél mogelijk zou zijn met bijscholing of omscholing van de werknemer. Daarnaast kijkt de rechter, zoals hierboven ook al aangegeven, naar of er opzegverbod van toepassing zijn. Als dat zo is, dan is ontslag via de rechter in beginsel niet toegestaan.

Ontslagvergoeding en transitievergoeding bij ontslag via de rechter

Bij ontslag via de rechter werd vroeger (vóór 1 juli 2015) vrijwel standaard een ontslagvergoeding toegekend aan de werknemer, tenzij hij het ontslag écht aan zichzelf te danken had. Tegenwoordig is dat zeker niet meer zo vanzelfsprekend.

De ontslagvergoeding wordt als zijnde een ‘billijke vergoeding’ enkel in uitzonderingsgevallen toegewezen. Het betreft situaties waarin de werkgever ernstig verwijtbaar heeft gehandeld of heeft nagelaten te handelen. Of er een redelijke kans is op een ontslagvergoeding in uw zaak, kan een jurist u vertellen. Tevens kan een jurist een ontslagvergoeding vaak in onderhandelingen voor elkaar krijgen.

Afgezien van de ontslagvergoeding bij ontslag via de rechter, kan een werknemer tevens in aanmerking komen voor een transitievergoeding. Dat is een vergoeding die wordt toegekend om de overstap van baan naar baan gemakkelijker te maken en om de gevolgen van het ontslag enigszins te verzachten. Indien de werknemer twee jaar of langer in dienst is geweest, kan hij hier recht op hebben. Meer informatie hierover kan worden gevonden in het artikel over de transitievergoeding.

Ontslag via de rechter – Conclusie

In het Nederlandse ontslagstelsel wordt dwingend voorgeschreven op welke manier een werknemer in elke situatie moet worden ontslagen. Ontslag via de rechter is in veel situaties die de werknemer individueel betreffen de juiste keuze.

Voor de werkgever is het van belang dat voordat hij ontslag via de rechter probeert af te dwingen, hij zorgt dat hij alles op orde heeft. Een goede dossiervorming is in veel gevallen onvermijdelijk, zodat kan worden aangetoond dat bijvoorbeeld herplaatsing onmogelijk is, dat er voldoende aan scholing is gedaan of dat er sprake is van disfunctioneren. Op die manier wordt de mogelijkheid om de werknemer via de rechter te ontslaan (zonder hoge ontslagvergoeding) het grootst.

Voor de werknemer is van belang, dat hij ontslag via de rechter probeert te voorkomen door de werkgever hier geen reden voor te geven. Besluit uw werkgever toch om u te ontslaan, dan is het verstandig om contact op te nemen met een jurist. Samen met een jurist kan worden gezocht naar de beste oplossing, of dat nu in dienst blijven is, of uit dienst met een ontslagvergoeding.

Auteur

mr. B.G.N. (Bart) Gubbels

N.b. Dit artikel is meer dan een jaar geleden voor het laatst gewijzigd. De informatie kan verouderd zijn.

DISCLAIMER: De informatie op deze website is enkel bestemd voor algemene informatiedoeleinden en dient niet gezien te worden als juridisch advies voor een specifieke situatie. Hoewel de verstrekte informatie met de grootst mogelijke zorgvuldigheid door ons is samengesteld kan het zo zijn dat de informatie niet compleet, niet actueel, niet juist en/of niet accuraat is op het moment van raadpleging. Het is dan ook, o.a. vanwege de gecompliceerde en veranderlijke aard van wet- en regelgeving, niet zeker dat de informatie toepasbaar is in uw situatie. Wij raden u dan ook aan contact op te nemen met een jurist voordat u handelt of beslist. Wet & Recht, de maker en aan deze website gelieerde personen sluiten elke aansprakelijkheid voor de gevolgen van het gebruik van de informatie op deze site uit en kunnen niet aansprakelijk worden gesteld hiervoor. Zie ook onze uitgebreide disclaimer.