ongerechtvaardigde verrijking

Ongerechtvaardigde verrijking

Kennis Artikelen Civiel recht

Dit artikel is meer dan een jaar geleden voor het laatst gewijzigd en is wellicht niet meer (volledig) actueel.

Wettelijk gezien kunnen verbintenissen ontstaan door het aangaan van een overeenkomst, maar verbintenissen kunnen ook ontstaan door andere gebeurtenissen. Goede voorbeelden hiervan zijn de onrechtmatige daad, de onverschuldigde betaling en het onderwerp van dit artikel: ongerechtvaardigde verrijking.

Hierna zal worden beschreven wat ongerechtvaardigde verrijking precies is en zal een voorbeeld worden gegeven van ongerechtvaardigde verrijking.

Ongerechtvaardigde verrijking

Er is sprake van ongerechtvaardigde verrijking wanneer iemand is verrijkt ten koste van een ander en die verrijking onrechtvaardig was: er mag dus niet op de een of andere manier een recht zijn op de verrijking (bijvoorbeeld doordat die is overeengekomen in een overeenkomst).

Wanneer er sprake is van ongerechtvaardigde verrijking, is degene die is verrijkt, verplicht om de ander zijn schade te vergoeden voor zover dit redelijk is. Deze schadevergoeding moet worden gedaan tot het bedrag van de ongerechtvaardigde verrijking.

Voorbeeld ongerechtvaardigde verrijking

Omdat de term ‘ongerechtvaardigde verrijking’ en de uitleg die de wet eraan geeft niet geheel duidelijk is voor een niet-jurist, zal hierna een voorbeeld van ongerechtvaardigde verrijking volgen.

Stel dat Peter een schilder belt om het huis van zijn zoon Peter jr. te laten schilderen en dat de schilder die opdracht aanneemt. Er is een overeenkomst tot stand gekomen tussen Peter en de schilder. Peter jr. heeft eigenlijk nergens iets mee te maken.

De schilder voert zijn opdracht uit en schildert het huis van Peter jr., die overigens geen bezwaar maakt. Daarna geeft de schilder de rekening aan vader Peter. Vader Peter betaalt niet en kan ook niet betalen: hij staat door allerlei omstandigheden op de rand van het faillissement en eventuele beslaglegging zal niet zinvol zijn, weet de schilder.

Normaal gesproken zal de schilder met lege handen staan: een vordering uit onverschuldigde betaling is ook niet mogelijk, aangezien er daarvoor geen rechtsgrond mag bestaan voor de prestatie (het schilderwerk). De rechtsgrond is er wel in dit geval: er is een overeenkomst tussen vader Peter en de schilder. Vader Peter kan enkel niet betalen.

De ongerechtvaardigde verrijking geeft een oplossing: daardoor kan zoon Peter jr., de eigenaar van het huis, aangesproken worden. Hij is ongerechtvaardigd verrijkt en heeft daar niks voor hoeven te betalen. De schilder kan zijn schade op hem verhalen voor zover er sprake is van verrijking, ondanks dat de twee nooit een overeenkomst hebben gesloten.

Bijzondere omstandigheden bij ongerechtvaardigde verrijking

Er zijn bepaalde omstandigheden waarbij een vordering op grond van ongerechtvaardigde verrijking niet of slechts gedeeltelijk zal slagen.

Dit valt al op in de omschrijving van de ongerechtvaardigde verrijking: enkel tot het punt dat er schade is, zal schadevergoeding betaald moeten worden. Is de verrijking van Peter jr. 10.000 euro, maar heeft de schilder slechts een schade van 5.000 euro, dan is dat laatste bedrag de te betalen schadevergoeding.

Ook enkel tot het punt dat er verrijkt is hoeft er schade te worden vergoed. Is de schade 10.000 euro, maar is de verrijking slechts 5.000 euro, dan is de 5.000 euro het bedrag dat moet worden vergoed.

Ten slotte is het zo dat de verrijking buiten beschouwing wordt gelaten, voor zover zij is verminderd als gevolg van een omstandigheid die niet aan de verrijkte kan worden toegerekend. Ook wanneer de verrijking is verminderd in de periode waarin de verrijkte geen rekening hoefde te houden met een vordering uit ongerechtvaardigde verrijking, dan wordt dit de verrijkte ook niet toegerekend.

Ongerechtvaardigde verrijking – Conclusie

Een van de verbintenissen uit de wet is de ongerechtvaardigde verrijking. Iemand kan zich beroepen op ongerechtvaardigde verrijking wanneer iemand is verrijkt ten koste van een ander én die verrijking ongerechtvaardigd is. In het geval van ongerechtvaardigde verrijking, zal de verrijkte de schade moeten vergoeden tot het bedrag dat hij verrijkt is.

Wanneer er sprake lijkt te zijn van ongerechtvaardigde verrijking kan het verstandig zijn om contact op te nemen met een goede jurist. Hij of zij kan uitzoeken of er daadwerkelijk sprake is van ongerechtvaardigde verrijking en kan schadevergoeding vorderen, eventueel tot bij de rechter. Ook wanneer schadevergoeding geëist wordt tegen u wegens ongerechtvaardigde verrijking, is het ten zeerste aan te raden om een jurist in de arm te nemen.

Auteur

mr. B.G.N. (Bart) Gubbels

N.b. Dit artikel is meer dan een jaar geleden voor het laatst gewijzigd. De informatie kan verouderd zijn.

DISCLAIMER: De informatie op deze website is enkel bestemd voor algemene informatiedoeleinden en dient niet gezien te worden als juridisch advies voor een specifieke situatie. Hoewel de verstrekte informatie met de grootst mogelijke zorgvuldigheid door ons is samengesteld kan het zo zijn dat de informatie niet compleet, niet actueel, niet juist en/of niet accuraat is op het moment van raadpleging. Het is dan ook, o.a. vanwege de gecompliceerde en veranderlijke aard van wet- en regelgeving, niet zeker dat de informatie toepasbaar is in uw situatie. Wij raden u dan ook aan contact op te nemen met een jurist voordat u handelt of beslist. Wet & Recht, de maker en aan deze website gelieerde personen sluiten elke aansprakelijkheid voor de gevolgen van het gebruik van de informatie op deze site uit en kunnen niet aansprakelijk worden gesteld hiervoor. Zie ook onze uitgebreide disclaimer.