Tegenwoordig zien veel werkgevers het nut in van het geven van een bonus aan de werknemer. De bonus moet ervoor zorgen dat de werknemer harder werkt en meer resultaat boekt voor de onderneming. Om in ondernemerstermen te blijven: het creëren van een win-win situatie.
In dit artikel wordt de juridische kant van de bonus belicht. Wat zijn de regels voor het geven van een bonus? Wanneer heeft een werknemer recht op een bonus? Wanneer kan de werkgever besluiten om de bonus niet uit te keren?
Bonus
De bonus die een werknemer kan krijgen wordt vaak aan over een geheel jaar uitgekeerd. Soms is de bonus een vast bedrag, soms is het afhankelijk van het functioneren van de werknemer en/of van zijn team.
Met betrekking tot winstdeling (een bonus die afhankelijk is van het bedrijfsresultaat) gelden overigens gedeeltelijk andere regels dan de regels die hier beschreven worden. Dit zal hierna ook aan de orde komen.
Juridische basis van de bonus
Voor het vaststellen van een bonus zijn er in principe geen regels. De werkgever mag naar eigen inzicht veel of weinig bonus toekennen en mag die bonus baseren op ’targets’ die hij zelf het meest geschikt vindt.
Toch zijn er enkele kaders waarbinnen hij zich moet begeven met betrekking tot het vaststellen van het beleid voor het toekennen van de bonus. Het belangrijkste vormt het ‘goed werkgeverschap’. De wet zegt namelijk dat de werkgever zich als een goed werkgever moet gedragen, dus dat geldt ook bij het vaststellen van het bonusbeleid en het geven van een bonus.
Zo mag hij niet willekeurig een bonus uitdelen: krijgt werknemer Pieterse geen bonus terwijl hij hetzelfde heeft gepresteerd als werknemer Jansen die wel een bonus krijgt, dan is dat niet toegestaan. Daarnaast moet hij zorgvuldig te werk gaan en moet hij zijn beslissing motiveren (uitleggen).
Geen bonus uitgekeerd
Soms zal de werkgever besluiten dat er geen bonus wordt uitgekeerd. Het gaat wellicht slecht met het bedrijf, targets zijn niet gehaald of de werkgever moet een nieuwe sportwagen bekostigen. Kan dat zomaar?
Dat hangt er vanaf of de bonus(regeling) overeengekomen is met de werknemer. Staat deze in zijn arbeidsovereenkomst of in de cao, dan zal deze regeling ook moeten worden nagekomen. Zomaar besluiten om geen bonus uit te keren kan dan niet.
Is de bonus(regeling) niet overeengekomen met de werknemer, dan is de bonus in principe niet verschuldigd. Uitzondering daarop geldt wanneer er al een langere periode (jaren achter elkaar bijvoorbeeld) bonussen worden uitgekeerd. Er zou dan beargumenteerd kunnen worden dat de bonus deel is gaan uitmaken van de arbeidsovereenkomst (op basis van de redelijkheid).
Het spreekt voor zich dat de werknemer die zijn targets niet haalt geen recht heeft op zijn bonus, mits goed kan worden uitgelegd waarom dit zo is. Dat geldt ook in het geval van de niet vastgelegde bonus. Vaak zijn de targets echter subjectief (bijvoorbeeld ‘goed samenwerken’, ‘de klant centraal stellen’ of ‘geen onnodige kosten maken’), waardoor de werkgever gemakkelijk en met goede onderbouwing de bonus kan inhouden, ondanks dat dat wellicht niet eerlijk is.
Wanneer de bonus niet is uitgekeerd, maar de werknemer er wel recht op had, is een loonvordering mogelijk. De werknemer vordert dan de bonus op bij de werkgever. Werkt de werkgever niet mee, dan is het mogelijk om de uitbetaling van de bonus via de rechter af te dwingen.
Verschil bonus en winstdeling
Het verschil tussen een bonus en winstdeling zit in de vraag wanneer dat de werknemer er recht op heeft. Winstdeling is afhankelijk van het bedrijfsresultaat, terwijl een bonus afhankelijk is van de prestaties van de werknemer.
Zo zal een werknemer die de targets voor zijn bonus niet heeft kunnen halen door redenen die voor rekening van de werkgever dienen te komen (vaak) alsnog recht hebben op een bonus en zal hij die kunnen vorderen. Wanneer de winst van de onderneming tegenvalt door redenen die voor rekening van de werkgever dienen te komen (vrijwel altijd het geval), kan echter de winstdeling niet worden gevorderd.
Bonus voor werknemer – Conclusie
Voor het vaststellen van de bonus en de bonusregeling zijn er weinig regels die de werkgever in acht moet nemen. Hij moet zich voornamelijk houden aan het beginsel van goed werkgeverschap. In sommige gevallen kan hij echter wel verplicht zijn om een bonus uit te keren, voornamelijk wanneer dat is vastgelegd in de arbeidsovereenkomst.
Denkt u dat u een bonus had moeten krijgen, maar heeft u die niet gekregen? Neem dan contact op met een goede jurist. Het zou kunnen zijn dat u alsnog recht op deze bonus heeft. Doe dat wel zo snel mogelijk: hoe eerder u contact opneemt, hoe groter de kans dat een bonus nog op te vorderen is.
