Wanneer er bepaalde ‘fouten’ zijn gemaakt bij het sluiten van een overeenkomst, kan het zo zijn dat die overeenkomst ongeldig kan worden verklaard. De overeenkomst is dan vernietigbaar.
Overeenkomst die vernietigbaar is
In de wet zijn er een flink aantal voorbeelden van overeenkomsten te vinden die vernietigbaar zijn. De belangrijkste gronden voor de vernietiging van een overeenkomst zijn handelingsonbekwaamheid en wilsgebreken.
Wanneer er sprake is van handelingsonbekwaamheid van een van de partijen die de rechtshandeling sluiten, houdt dat in dat die persoon eigenlijk geen overeenkomst aan had mogen gaan. Dit is het geval bij zogenaamde ‘meerzijdige’ rechtshandelingen (dat wil zeggen: tussen twee partijen) van minderjarigen die geen (veronderstelde) toestemming hebben van hun wettelijk vertegenwoordiger. Ook onder curatele gestelden zijn handelingsonbekwaam.
Daarnaast bestaan er de wilsgebreken. Er is sprake van een vernietigbare overeenkomst op grond van een wilsgebrek, wanneer de wil om die overeenkomst te sluiten onjuist gevormd is. Dat is het geval wanneer er bedrog in het spel was, wanneer de overeenkomst is gesloten onder bedreiging, wanneer er misbruik van omstandigheden is gemaakt en wanneer er sprake was van dwaling (waardoor één of beide partijen van de verkeerde veronderstellingen uitging(en)).
Wat betekent het wanneer een overeenkomst vernietigbaar is?
Wanneer een overeenkomst vernietigbaar is, kan de partij die handelingsonbekwaam is of de partij waar een wilsgebrek is opgetreden de overeenkomst vernietigen. Dit is dus niet mogelijk voor de wederpartij van diegene. De wederpartij moet de overeenkomst gewoon nakomen.
Wanneer er een beroep op vernietigbaarheid van de overeenkomst wordt gedaan, kan dat worden gedaan door de wederpartij simpelweg een brief te sturen met de mededeling dat de overeenkomst wordt vernietigd. Tevens is de gang naar de rechter mogelijk: ook hij kan een overeenkomst vernietigd verklaren.
Vernietiging van een overeenkomst heeft terugwerkende kracht. Dat houdt in dat de overeenkomst juridisch gezien nooit bestaan heeft na vernietiging. Vergelijk dit met de ontbinding, waar de overeenkomst wel bestaan heeft, maar er een einde aan is gekomen. Na de vernietiging moeten eventueel al nagekomen gedeelten van de overeenkomst worden teruggedraaid: een betaalde geldsom kan worden teruggevorderd op grond van onverschuldigde betaling, reeds geleverde goederen met een beroep op het eigendomsrecht.
Vernietigbaar – nietig
Vaak wordt de vergissing gemaakt dat een overeenkomst die vernietigbaar is, hetzelfde is als een nietige overeenkomst. Dit is niet het geval.
Bij vernietigbaarheid is de overeenkomst namelijk geldig totdat een beroep wordt gedaan op de vernietigbaarheid. Bij de nietige overeenkomst is er nooit sprake geweest van een geldige overeenkomst. De overeenkomst is al vanaf het moment van sluiten ongeldig, zonder dat daar een beroep op gedaan hoeft te worden.
De overeenkomst die vernietigd is en de overeenkomst die nietig is zijn overigens verder gelijk: in beide gevallen bestaat er juridisch gezien geen overeenkomst en heeft die ook nooit bestaan.
Wat als de wederpartij niet meewerkt aan vernietiging?
Het vernietigen van een overeenkomst kan simpelweg buitengerechtelijk gebeuren. Het is niet noodzakelijk dat er een rechter aan te pas komt. Echter, wanneer de wederpartij niet wil meewerken aan het terugdraaien van de gevolgen van de overeenkomst, heeft u een probleem. Wat dan?
In een dergelijk geval, is het verstandig om een jurist te raadplegen. Hij kan de wederpartij aanschrijven en dwingend vragen mee te werken. Werkt ook dat niet, dan is procederen de enige manier die nog over is. Een rechter kan in dat geval beslissen dat de overeenkomst is vernietigd en dat de wederpartij moet meewerken aan ongedaanmaking van de gevolgen ervan.
Een overeenkomst die vernietigbaar is – Conclusie
Onder andere wanneer er sprake is van wilsgebreken en wanneer er sprake is van handelingsonbekwaamheid, is een overeenkomst vernietigbaar. Dat houdt in dat de partij die handelingsonbekwaam is of waarbij een wilsgebrek aanwezig was, de overeenkomst kan vernietigen. Een vernietigde overeenkomst heeft juridisch gezien nooit bestaan en eventueel geleverde prestaties moeten ongedaan worden gemaakt.
Wanneer u het niet eens bent met een vernietiging van de overeenkomst of wanneer u de overeenkomst wil vernietigen, maar de wederpartij niet meewerkt, kan het verstandig zijn om een deskundige jurist te raadplegen. Hoe eerder u dat doet, hoe groter de kans dat het geschil naar uw tevredenheid zal worden beëindigd.
