Om diensten aan de man te brengen of producten te verkopen, moeten potentiële klanten weten dat deze producten of diensten te koop zijn. De gemakkelijkste manier om ze dat te laten weten, is het maken van reclame. Daar zijn echter ook regels voor: misleidende reclame is niet toegestaan.
In dit artikel bekijken we wat misleidende reclame is en wat het gevolg is van het maken van misleidende reclame.
Misleidende reclame
Reclame bestaat uit het (laten) doen van een mededeling over goederen of diensten die openbaar wordt gemaakt in de uitoefening van een beroep of bedrijf. De term ‘misleidende reclame’ is in de wet niet duidelijk uitgelegd. Er wordt enkel gesteld dat het gaat om reclame die in één of meer opzichten misleidend is.
De wet geeft wel een aantal voorbeelden van punten waarop misleiding mogelijk is en die dus voor misleidende reclame kunnen zorgen:
- De aard of samenstelling van producten;
- De herkomst of het moment van vervaardiging;
- De grootte van de voorraad;
- De prijs die voor de producten of diensten wordt berekend;
- De aanleiding van de aanbieding;
- Onderscheidingen, getuigschriften of anderszins door derden uitgebrachte beoordelingen;
- De omvang, inhoud of duur van de garantie.
Zoals gezegd: het bovenstaande zijn slechts voorbeelden van punten waarop misleidende reclame tot stand kan komen. Dat een bepaalde manier van reclamemaken niet in de lijst staat, wil niet zeggen dat hij niet misleidend is.
Gevolgen misleidende reclame
Wanneer er sprake is van misleidende reclame is dat ‘onrechtmatig’. Het feit dat het onrechtmatig is, kan ertoe leiden dat er een mogelijkheid is om schadevergoeding te eisen. Meer daarover kan worden gevonden in het artikel over de onrechtmatige daad.
Tevens moet in de gaten worden gehouden, dat er enkel op basis van het feit dat iets misleidende reclame is, geen vernietiging of ontbinding kan worden gebaseerd. Of er in een geval waarin iets reeds is gekocht nog iets te doen is tegen misleidende reclame is maar net de vraag. Omdat er enkel kan worden gevraagd om schadevergoeding, kan er via de regeling van de misleidende reclame alleen een actie worden ondernomen indien er schade is én dat ook bewezen kan worden. Dat is vaak erg lastig.
Wel kan eventueel een verbod op de misleidende reclame via de rechter worden afgedwongen. Ook kan rectificatie in bepaalde gevallen worden afgedwongen.
Afhankelijk van het geval zijn er soms overigens wel nog andere mogelijkheden, bijvoorbeeld op grond van dwaling.
Bewijslast bij misleidende reclame
Een van de belangrijkste uitgangspunten in het Nederlandse (burgerlijk) procesrecht is: Wie eist, bewijst. Dat zou inhouden: Wie stelt dat er sprake is van misleidende reclame, moet dat bewijzen.
Dat wordt echter heel erg lastig voor degene die het vermoedt. Daarom heeft de wetgever besloten dat wanneer iemand aannemelijk kan maken dat er sprake is van misleidende reclame, de bewijslast omkeert. Zo moet degene die wordt verdacht van het doen van mededelingen die als misleidende reclame kunnen worden gezien, bewijzen dat er geen sprake is van misleidende reclame.
Niet enkel misleidende reclame niet toegestaan
Overigens is niet enkel misleidende reclame niet toegestaan. Ook zogenaamde oneerlijke handelspraktijken die agressief of misleidend zijn, kunnen onrechtmatigheid opleveren. Dat geldt ook voor ongeoorloofde vergelijkende reclame.
Daarnaast is het misleiden van anderen door het voeren van een bepaalde handelsnaam ook niet toegestaan. Meer daarover kan worden gevonden in het artikel over de handelsnaam.
Misleidende reclame – Conclusie
Misleidende reclame is niet toegestaan en kan ervoor zorgen dat er een plicht tot het moeten betalen van schadevergoeding ontstaat. Het betreft enkel een plicht tot het moeten betalen van schadevergoeding, niet een mogelijkheid om onder een overeenkomst uit te komen (al kan dat in een dergelijk geval wellicht wel op andere gronden).
Bij misleidende reclame geldt een ‘bewijslastomkering’. Daardoor rust de bewijslast in beginsel niet op degene die stelt dat er sprake is van misleidende reclame, maar op degene die wordt aangesproken (de gedaagde).
Of een bepaalde openbare mededeling onder misleidende reclame valt, is nooit aan de hand van een algemene regel te zeggen. Het is daarom verstandig om altijd een jurist in te schakelen indien u een twijfelt of wanneer er een conflict ontstaat.
